K faktörü Nasıl Hesaplanır?

Merhaba,
Bugün sizlerle sac metal sektöründe kullanılan k faktörünü inceleyeceğiz. Tabi bu konuyla alakalı internette bir çok döküman bulabilirsiniz. Benim bu konuyu ele alma sebebim bazı ezberleri bozmak ve size işin mantığını göstermek. Tabi amacım sizi derin teori bilgilere boğmaktan ziyade, herkesin iş hayatında pratik olarak kullanabileceği bilgiler paylaşmayı hedefliyorum.

Öncelikle kısa bir hikayeyle başlayalım. Yeni mezun bir mühendis veya tekniker olabilirsiniz. Sizden cıvatalı bir modelleme istendiğini ve her şeyin çizim aşamasında mükemmel olduğunu düşünelim. Üretime verdiğiniz parçaların delikleri tutmadığı haberi size ulaştı. Nasıl olur halbuki hiç bir sıkıntı çıkmaması gerekirdi. Çok geçmeden hatanın sebebini bulursunuz. Sac parçaların sizin istediğiniz formda bükülmediğini öğrenirsiniz. Biraz daha sebebini araştırınca, sac üretiminde k faktörü değerini hesaba katmadan tasarım yaptığınızı fark edersiniz. Peki bu değer nasıl hesaplanır ki? Biraz araştırınca her yerde farklı bilgiler olduğunu, size daha hızlı bir çözüm bulması amacıyla, bir foruma yada sosyal medyadaki teknik gruplarda bu soruyu dile getirirsiniz. İşte bu noktada bazı hazır cevaplar duyarsınız ben bu değeri kullanıyorum. Hiç sorun yaşamadım. Daha yolun başındasın, biz bu değeri tecrübeyle öğrendik. Öyle hazır bilgi bulamazsın gibi değişik yorumlarla karşılaşabilirsiniz. Eğer bu satırları okuyorsanız, şuan çok şanslı olduğunuzu söyleyebilirim. Umarım bu şansınız hayat boyu devam eder.

İşin pratik bilgilerini vermeden önce piyasadaki insanların en çok telaffuz ettiği k faktörü değerini ve ustaların bu olaya nasıl yaklaştığını izah edelim. 100 kişiye sorduk. K faktörünü kaç alıyorsunuz diye, 79 kişi 0.273 değerini verdi. Gelen değerlerin %95’i bu değerin 0,2-0,3 arasında bir değer verdi. Sebebini sorunca pek cevap alamasak da, ankete katıldıkları için buradan kendilerine teşekkür ederim. Peki ya ustalar, yılların tecrübesi insanlar nasıl yaklaşıyor bu olaya. Olaya yaklaşımları şöyle açıklayayım.

Ustalar öncelikle kullanılan sac kalınlığı ile radyüsü eşit kabul ediyor. Yatay uzaklık(x) ve dikey uzaklık(y) değerini topluyor. Bu değerden radyüs ve kalınlık değerini çıkarıyor. Yani örnekle açıklamak gerekirse; X=50, Y=50, T=3 mm, R=3 mm ve A=90° olsun. Bu arada T değeri kalınlık, R değeri radyüs ve A değerimiz açıyı ifade ediyor. Formülümüz X+Y-R-T=50+50-3-3=94 mm ilk boy olarak hesaplıyor. Aslında bu mantıkla hesap yapılırsa, k faktörü 0.273 çıkıyor. Zaten piyasada ustasından mühendisine herkesin bu değeri kullanma sebebi bir bakımada bu yüzden. İleride vereceğim pratik bilgilerle olayın özünü daha iyi kavrayabilirsiniz.

İlk işe başlayanların hor görüldüğü bu ülkede başlangıç olarak bu kurstaki bilgilere sahip olmak, size artı bir avantaj sağlayacaktır. Yada bulunduğunuz firmada uğurlu k faktörü rakamlarını sizden saklayan kişilere artık ihtiyacınız kalmayacak gibi gözüküyor. Hatta işler ters gittiğinde ön plana çıkıp, problemi çözmeye artık hazırsınız. Bu keyifli sohbette bana eşlik ettiğiniz için teşekkür ederim. Bir başka yazımda buluşmak dileğiyle.
Teyfik Eren Erez